Ndërsa presidenti libertar i Argjentinës, Javier Milei, feston një vit në detyrë, përpjekjet e tij për të ringjallur ekonominë e vendit janë ende një punë në zhvillim. Megjithatë, politikat e tij po tërheqin vëmendjen në Shtetet e Bashkuara dhe duket se po kanë një ndikim të dukshëm atje.
Milei erdhi në pushtet me një mision të qartë: të shkurtojë shpenzimet shtetërore në një vend që ka kaluar vite duke jetuar përtej mundësive të tij. Pavarësisht masave të ashpra shtrënguese dhe rritjes së varfërisë, ai ende mbetet popullor, me pak më shumë se gjysmën e popullsisë që e mbështet, sipas një sondazhi të realizuar nga organizata CB Consultora.
Ky nivel mbështetjeje është mjaft i ngjashëm me atë të Donald Trump, i cili në zgjedhjet presidenciale të muajit të kaluar pati gjithashtu mbështetje nga rreth gjysma e votuesve amerikanë. Trump ka lavdëruar Milei, duke e cilësuar si një udhëheqës që mund ta “bëjë Argjentinën përsëri të madhe”. Po ashtu, miliarderi i teknologjisë, Elon Musk, i cili mund të luajë një rol kyç në administratën e ardhshme amerikane, ka lavdëruar udhëheqësin argjentinas, duke thënë se Argjentina po “përjeton një përmirësim gjigant” nën drejtimin e tij.
Por çfarë është ajo që Trump dhe Musk shohin te Milei? A janë ato aq të ngjashme ideologjikisht sa shpesh supozohet? Arritja më e madhe e Mileit deri më tani është suksesi i tij në uljen e inflacionit, një arritje e vlerësuar shumë nga argjentinasit. Por ajo që ka tërhequr vëmendjen e SHBA-së është përpjekja e tij për derregullim, që është kapur nga aktivistët e qeverisë së vogël, të cilët janë të etur për të zvogëluar madhësinë e shtetit në Uashington, duke marrë shembuj nga ajo që po ndodh në Buenos Aires.
Në paketën e tij të parë të masave, Milei uli subvencionet shtetërore për karburantin dhe përgjysmoi numrin e ministrive të qeverisë. Aktualisht, ai po përpiqet të realizojë një plan për privatizimin masiv të kompanive shtetërore, përfshirë linjën ajrore kryesore të vendit, Aerolineas Argentinas, e cila ka kaluar një herë në privatizim para se të rinacionalizohej në 2008.
Këto masa janë muzikë për veshët e Elon Musk, i cili ka propozuar iniciativa të ngjashme për uljen e kostove nën flamurin e të ashtuquajturit “Departamenti i Efikasitetit të Qeverisë” – një organ këshillimor, jo një departament zyrtar. Musk dhe bashkë-udhëheqësi i tij në këtë departament, miliarderi Vivek Ramaswamy, kanë thënë se dëshirojnë të shkurtojnë rregulloret federale dhe të mbyllin disa agjenci qeveritare. Musk ka folur për një ulje të mundshme të shpenzimeve të qeverisë federale me 2 trilionë dollarë, rreth një të tretën e shpenzimeve vjetore të SHBA-së. Sipas tij, Milei po bën “një punë fantastike” duke “fshirë departamente të tëra” në Argjentinë dhe ai do të dëshironte të ndiqte një shembull të ngjashëm në SHBA, me bekimin e Trump.
Megjithatë, disa vëzhgues të eksperiencës amerikano-latine janë skeptikë. Monica de Bolle, bashkëpunëtore e lartë në Institutin Peterson për Ekonominë Ndërkombëtare në Uashington, thotë se “të marrësh frymëzim nga Milei për të zvogëluar madhësinë e qeverisë nuk ka kuptim”. Ajo thekson se situata ekonomike në Argjentinë është shumë specifike për këtë vend, pasi po bëhet fjalë për përpjekjet për të rregulluar dekada keqmenaxhimi të burimeve publike. “Kjo nuk ka të bëjë fare me SHBA-në,” shton ajo.
Për më tepër, de Bolle vlerëson se Argjentina nuk kishte alternativë tjetër përveçse të ndërmerrte masa drastike, pasi shpenzimet e tepërta shtetërore po e çonin vendin drejt një krize të përsëritur. “Kjo është e përshtatshme për Argjentinën, por për askënd tjetër,” thotë ajo.
Një tjetër vëzhgues, Marcelo J García, drejtor i firmës globale të konsulencës Horizon Engage në Buenos Aires, argumenton se ndërsa interesat e biznesit të Musk mund të përfitojnë nga një reduktim i rregulloreve qeveritare, kjo nuk është domosdoshmërisht ajo që Trump kërkon. “Nuk jam i sigurt se platforma e Trump është e përputhshme me një qeveri të vogël si ajo që promovon Milei,” thotë ai, duke shtuar se politikat e Trump kërkojnë një “qeveri të madhe” në disa fusha, si ndërtimi i murit kufitar dhe dëbimi i emigrantëve të paligjshëm. “Nuk mund të realizosh këto projekte me një qeveri të vogël.”
Në aspektin ekonomik, Milei dhe Trump kanë ideologji të ndryshme. Milei është një mbështetës i fortë i tregtisë së lirë dhe ka kritikuar bllokun tregtar Mercosur për mënyrën se si ai kufizon mundësitë e vendeve anëtare për të arritur marrëveshje individuale tregtare. Ai ka thënë se Mercosur ka përfunduar duke u bërë “burg” për vendet e tij anëtare.
