Gjigantët e teknologjisë, të udhëhequr nga emra si Sam Altman, janë të angazhuar në një iniciativë ambicioze: të përfshihen në zhvillimin e energjisë bërthamore. Kjo, sipas shumë liderëve të industrisë, është një lëvizje e nevojshme për të mbështetur përparimin e ardhshëm të inteligjencës artificiale (AI). Kërkesa për energji elektrike, e nxitur nga qendrat e të dhënave dhe përhapja e teknologjisë së AI, pritet të kalojë shumë shpejt mundësitë aktuale të furnizimit me energji. Ky ndryshim mund të rrezikojë ambiciet e kompanive për të ushqyer rritjen e teknologjisë që po transformon jetën dhe punën e çdo individi.
Sam Altman, CEO i OpenAI dhe kryetar i Oklo, një kompani që po zhvillon reaktorë bërthamorë të avancuar, është një nga ata që beson se energjia bërthamore është e domosdoshme për të mbështetur rritjen e AI. Oklo, e themeluar në 2013, është duke zhvilluar reaktorë të vegjël modularë që premtojnë prodhimin e energjisë të pastër dhe të përballueshme për të fuqizuar qendrat e të dhënave, ndërsa gjithashtu synon të zvogëlojë mbetje radioaktive. Kompania ka marrë miratimin për të filluar ndërtimin e një reaktori të tillë në Idaho dhe planifikon të shesë energjinë e prodhuar drejtpërdrejt tek klientët.
Në të njëjtën kohë, liderë të tjerë të industrisë, si Bill Gates me TerraPower dhe Jeff Bezos, po investojnë gjithashtu në projekte të energjisë bërthamore. TerraPower, që ka marrë mbështetje të fuqishme financiare dhe ka nisur ndërtimin e një reaktori bërthamor në Wyoming, po zhvillon një teknologji të re që përdor natrium për ftohjen e reaktorëve, duke shpresuar të japë një alternativë më të sigurt dhe më efikase ndaj reaktorëve tradicionalë. Të gjitha këto përpjekje synojnë të zgjidhin një problem të madh: si të sigurohet energji e qëndrueshme dhe e pastër për të mbështetur kërkesën gjithnjë në rritje nga sektori i teknologjisë.
Por ndërsa liderët e teknologjisë po investojnë gjithnjë e më shumë në energjinë bërthamore, disa ekspertë shprehin dyshime. Sharon Squassoni, profesor i kërkimeve në Universitetin George Washington, pyet nëse këto investime do të përfitojnë më shumë bizneset e teknologjisë, apo do të sjellin përfitime të mëdha për publikun. Ajo vëren se disa nga këto kompani janë të prirura të mbrojnë interesat e tyre pa u shqetësuar për ndikimin në shoqëri.
Kërkesa për energji elektrike nga qendrat e të dhënave është rritur me 50% që nga viti 2020 dhe parashikohet të rritet në 9% deri në vitin 2030. Po ashtu, kërkesa e përgjithshme për energji elektrike në SHBA mund të rritet deri në 15% deri në vitin 2030. Ky është një faktor që do të kërkojë burime të reja të energjisë. Teknologjitë e energjisë bërthamore, që ofrojnë një furnizim të qëndrueshëm dhe të pastër, janë shfaqur si opsioni më i qëndrueshëm dhe më efikas për t’u përdorur nga kompanitë e teknologjisë, përfshirë Microsoft, Amazon dhe Meta, të cilat tashmë kanë nënshkruar marrëveshje për energjinë bërthamore për qendrat e tyre të të dhënave.
Përpjekjet e fundit nga ligjvënësit janë gjithashtu të orientuara për të mbështetur zgjerimin e energjisë bërthamore. Presidenti Joe Biden ka nënshkruar një ligj që lehtëson ndërtimin dhe operimin e reaktorëve bërthamorë, një hap i rëndësishëm për ta bërë këtë burim energjie më të përhapur dhe të aksesueshëm. Në këtë drejtim, disa ekspertë besojnë se investimet e industrisë së teknologjisë janë thelbësore për të përballuar sfidat e ndryshimeve klimatike dhe për të siguruar një furnizim të besueshëm me energji të pastër.
Pavarësisht këtyre përpjekjeve, ende ka shumë pengesa për t’u kaluar. Shtetet e Bashkuara po përballen me vonesa dhe tejkalime të kostos në ndërtimin e reaktorëve të rinj bërthamorë, dhe ka shqetësime të mëdha për sigurinë dhe menaxhimin e mbetjeve radioaktive. Sidoqoftë, me mbështetje financiare dhe teknologjike nga liderët e industrisë, shpresohet që energjia bërthamore do të luajë një rol të rëndësishëm në të ardhmen e energjisë globale, duke ndihmuar në mbështetje të rritjes së inteligjencës artificiale dhe duke përballuar sfidat e ndryshimit të klimës.
