Progresi në implementimin e Axhendës së Reformës në Shqipëri kërkon një bashkëpunim më të ngushtë dhe më transparent ndërmjet aktorëve shtetërorë dhe atyre joshtetërorë. Ky ishte mesazhi kryesor i një takimi të zhvilluar në Tiranë, ku pjesëmarrësit theksuan rëndësinë e përfshirjes më të madhe të palëve relevante, përfshirë shoqërinë civile, në procesin e reformave që ka nisur.
Takimi, i organizuar nga Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM), u fokusua në rritjen e transparencës dhe bashkëpunimit për të përshpejtuar zbatimin e masave të përfshira në Axhendën e Reformës së Shqipërisë, e cila u miratua në tetor, bashkë me dokumentet përkatëse të katër vendeve të tjera të Ballkanit Perëndimor. Kjo agjendë ka si objektiv të ndihmojë në lëshimin e fondeve nga Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor të Bashkimit Europian.
Vonesat dhe Mungesa e Vullnetit Politik, Shqetësime Kryesore
Në fjalën e tij, Gjergji Vurmo, Këshilltar i Lartë në IDM, theksoi se vonesat në publikimin e Agjendës dhe mungesa e vullnetit nga zyra e Kryenegociatorit për t’u angazhuar në takimet e organizuara nga shoqëria civile janë shqetësime të theksuara. “Shoqëria civile është këtu për të qëndruar, dhe duke qenë se Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor është shumë më tepër sesa një plan ekonomik, ne kërkojmë një bashkëpunim më të ngushtë me institucionet shtetërore për të përshpejtuar reformimin,” tha ai.
Në të njëjtën linjë, deputetja Jorida Tabaku, Kryetare e Këshillit Kombëtar për Integrimin në BE, shprehu shqetësimin për mungesën e diskutimeve të thella dhe të gjithëpërfshirjes në procesin e integrimit. Ajo theksoi mungesën e aksesit të Këshillit për Integrimin Evropian në draftet e Axhendës dhe përfshirjen e kufizuar të Parlamentit në procesin e reformave.
Monitorimi i Zbatimit të Axhendës së Reformës
Daniel Prroni, studiues në IDM, paraqiti një iniciativë të re për monitorimin e zbatimit të Axhendës, që do të zhvillohet përmes raporteve gjashtëmujore dhe krijimit të një platforme konsultimi me aktorë të ndryshëm. Kjo do të ndihmojë në mbikëqyrjen e masave dhe do të garantojë transparencë në proces.
Blerjana Bino nga SCIDEV, e cila u përfshi në diskutime mbi bazat dhe tranzicionin dixhital të Axhendës, u shpreh se shpejtimi i procesit të konsultimeve mund të ketë ndikim negativ në cilësinë e rezultateve. Ajo theksoi rëndësinë e rolit të shoqërisë civile për të ofruar një perspektivë alternative ndaj atyre që prezantohen nga qeveria.
Reformat dhe Përgatitja e Sektorit Privat
Një tjetër shqetësim u shfaq nga Zana Vokopola nga Instituti i Kërkimeve Urbane, e cila diskutoi objektivat e Axhendës për tregtimin e karbonit. Ajo tha se, pavarësisht se teorikisht sistemi për tregtimin e karbonit mund të duket i thjeshtë, kompani shqiptare ende nuk janë të gatshme për ta implementuar këtë në një periudhë të shkurtër.
Ardita Seknaj nga Dhoma Ndërkombëtare e Tregtisë, gjithashtu theksoi se sektori privat nuk është informuar ose përfshirë mjaftueshëm në procesin e konsultimit dhe se reformat e propozuara mund të ishin më ambicioze për të stimuluar zhvillimin ekonomik.
Plani i Rritjes dhe Kërkesa për Mbështetje të Sektorit Ekonomik
Profesor Selami Xhepa nga Universiteti Europian në Tiranë vuri në dukje se Plani i Rritjes është një nga iniciativat më ambicioze të BE-së për Ballkanin Perëndimor, duke ofruar financim më të aksesueshëm përmes kushtëzimit. Ai theksoi se masat e reformës ekonomike duhet të mbështeten në njohuritë e përfshira në dokumentet kryesore, si raportet Letta dhe Draghi. Sipas tij, ky plan është më i fokusuari në ngritjen e kapaciteteve dhe trajtimin e sfidave të administratës, që ndihmojnë në realizimin e reformave më efikase.
Pjesëmarrja e Shtetit dhe Shoqërisë Civile në Zbatimin e Reformave
Takimi në Tiranë ishte pjesë e një seri ngjarjesh të ngjashme që po zhvillohen në Ballkanin Perëndimor në kuadër të projektit “Rrugët drejt integrimit në BE: Avancimi i Dialogut mbi Planin e Rritjes për Ballkanin Perëndimor”, financuar nga Fondacionet e Shoqërisë së Hapur – Ballkani Perëndimor. Ky projekt synon të përforcojë dialogun dhe bashkëpunimin ndërmjet aktorëve shtetërorë dhe shoqërisë civile në proceset e integrimit të vendeve të rajonit në BE.
Përpara ngjarjes në Tiranë, më 5 dhjetor, u organizua një tryezë e rrumbullakët në Prishtinë, ku Grupi për Studime Juridike dhe Politike (GLPS) diskutoi Agjendën e Reformës për Kosovën. Zyrtarët atje theksuan rëndësinë e koordinimit ndërinstitucional dhe përfshirjes më të madhe të aktorëve të tjerë, si Parlamenti dhe shoqëria civile, gjatë fazës së zbatimit të reformave.
Në këtë kuadër, një ngjarje e ngjashme ishte zhvilluar më 2 dhjetor në Shkup, me fokus në agjendën e reformave të Maqedonisë së Veriut.
