Kabllot me fibra optike nënujore janë shtylla kurrizore e internetit global, duke bartur 99% të trafikut ndërkontinental të të dhënave. Kjo ka bërë që infrastruktura e kabllove të jetë një pikë kyçe në fërkimet gjeopolitike, pasi gjigantët e teknologjisë, si Google dhe Meta, janë bërë investitorët kryesorë, duke investuar miliarda në ndërtimin e lidhjeve të reja.
Sipas të dhënave të kompanisë analitike TeleGeography, detet e botës janë të kryqëzuara me rreth 600 kabllo interneti që arrijnë një gjatësi totale prej 1.5 milionë kilometrash. Kabllot janë me gjatësi të ndryshme; për shembull, lidhja CeltixConnect midis Irlandës dhe Mbretërisë së Bashkuar është vetëm rreth 130 kilometra, ndërsa kablloja Asia America Gateway ka një gjatësi prej 20,000 kilometrash dhe lidh Azinë Juglindore dhe Kinën me Bregun Perëndimor të SHBA-së përmes Oqeanit Paqësor.
Aktualisht, kablloja më e gjatë nënujore është 2Africa, që shtrihet për më shumë se 45,000 kilometra dhe lidh Afrikën me Evropën dhe Lindjen e Mesme. Konsorciumi i investitorëve përfshin kompani të telekomunikacionit si China Mobile International dhe Meta, pronari i rrjetit social amerikan.
Përzierja e Pronësisë: Teknologjia në Krye
Ndërsa kabllot e internetit janë vendosur tradicionalisht nga operatorët e rrjeteve të telekomunikacionit, sot investitorët më të mëdhenj janë katër gjigantë të teknologjisë amerikane: Microsoft, Meta, Google dhe Amazon, të cilët së bashku zotërojnë më shumë se gjysmën e kapacitetit të gjerësi së brezit në këto lidhje. Ky trend ka ndryshuar përbërjen e pronësisë, me kompanitë e telekomunikacionit që po tërhiqen, duke lënë vend për investime të mëdha nga teknologjitë që kanë nevojë për kapacitet të lartë të rrjetit për shërbimet cloud dhe zhvillimin e inteligjencës artificiale.
Kush E Vendos Kabllon dhe Kush E Ka Pronën?
Kablloja e parë nënujore me fibër optike u vendos në vitin 1988, duke lidhur Evropën dhe Amerikën. Gjatë viteve 1990, operatorët e rrjeteve të telekomunikacionit e financuan ndërtimin e këtyre kabllove duke formuar konsorciume dhe duke shitur bandwidth për përdoruesit. Përdoruesit e këtyre kabllove përfshijnë ofrues të rrjeteve celulare, korporata shumëkombëshe dhe konsumatorët globalë që përdorin internetin për shërbime si lojërat online, blerjet dhe dërgimin e e-mail-ve.
Për momentin, një pjesë e madhe e kabllove janë në pronësi private, dhe kjo përbërje po ndryshon, duke i hapur rrugë gjigantëve të teknologjisë dhe “hipershkallëzuesve” që kanë nevojë për kapacitet të lartë të gjerësisë së brezit për qendrat e të dhënave.
Investime të Mëdha në Infrastrukturën e Internetit Nënujore
Në shkurt të këtij viti, Meta njoftoi projektin Waterworth, një kabllo interneti nënujore prej 50,000 kilometrash që do të jetë më e gjata në botë dhe do të lidhë pesë kontinente – Amerikën, Afrikën, Azinë, Australinë dhe Europën. Ky projekt pritet të kushtojë 10 miliardë dollarë dhe të përfundojë deri në vitin 2030. Sipas TeleGeography, Meta është një nga pronarët kryesorë të 16 kabllove nënujore, ndërsa Google është pronar i vetëm ose i pjesëmarrës i 33 kabllove.
Microsoft dhe Amazon gjithashtu kanë investuar në infrastrukturën nënujore, me Microsoft që ka aksione pronësie ose qira në gjashtë kabllo dhe Amazon në katër. Kështu, katër gjigantët e teknologjisë janë të përfshirë në rreth 60 kabllo nënujore, duke shfrytëzuar teknologjinë më të fundit për të mundësuar transmetime më të shpejta dhe kapacitete më të larta.
Rreziqet dhe Siguria e Infrastrukturës Nënujore
Infrastruktura e kabllove nënujore është e ekspozuar ndaj disa rreziqeve, veçanërisht fatkeqësive natyrore, gabimeve njerëzore dhe dëmtimeve aksidentale. Rreth 200 incidente shkyçjeje ndodhin çdo vit, shumica prej tyre për shkak të gabimeve njerëzore, si aksidentet me anije ose peshkatarë. Kabllot gjithashtu mund të dëmtohen nga fatkeqësi natyrore si tërmetet dhe shpërthimet vullkanike. Një shembull i tillë është shpërthimi vullkanik nënujor në janar 2022 që shkaktoi ndërprerjen e lidhjes për ishullin polinezian të Tongës, duke lënë mbi 100,000 banorë pa internet për disa javë.
Me gjithë këto rreziqe, investitorët po bëjnë përpjekje për të ndihmuar në minimizimin e dëmtimeve, duke shtuar mbrojtje shtesë dhe duke përdorur teknologji të avancuar për të mbrojtur kabllot dhe garantuar vazhdimësinë e shërbimeve.
