Vjelja e kësaj bime me kokërr të kuqe veçse ka filluar dhe “ari i kuq”, siç quhet ndryshe mjedra e rajonit të Prizrenit, shumë shpejt do të jetë në tregjet e Gjermanisë, Italisë, Turqisë dhe Japonisë.
Për shkak të klimës së favorshme, mjedrat që kultivohen në rajonin e Prizrenit kanë cilësi më të lartë.
Ismet Osmani, drejtor i kooperativës bujqësore “Ari i Kuq” nga Prizreni, 15 vjet më parë u kthye në Kosovë nga Suedia dhe nisi të kultivojë mjedra.
Ai thotë se të gjithë duan të paguajnë çmimin më të lartë për mjedrat e Sharrit.
Gjatë vitit 2021, kultivuesit e mjedrës kanë fituar rreth 4.50 euro për një kilogram.
Osmani shton se në rajonin e Sharrit ka rreth 100 hektarë tokë të mbjellë me mjedra të llojit Willamette dhe Miker.
“Mjedra jonë rritet në lartësi 1,000 deri në 1,200 metra mbi nivelin e detit dhe në këtë zonë nuk ka asnjë fabrikë. Në këtë lartësi kryqëzohen klimat kontinentale, gjysmë kontinentale dhe malore, gjë që, veç tjerash, bën që mjedra të ketë më shumë sheqer dhe të jetë më cilësore se mjedrat e tjera”, thotë Osmani për Radion Evropa e Lirë.
Ai thotë se gjatë kultivimit të mjedrës përdor të gjitha masat agroteknike dhe ndjek standardet botërore.
Mbi 20 milionë euro fitime nga eksportet në katër vjet
Nga Dogana e Kosovës thonë se gjatë vitit 2021 nga Kosova janë eksportuar afër 900 tonë mjedra në vlerë prej afër 3 milionë eurosh.
Ndërsa në gjashtë muajt e parë të vitit 2022 janë eksportuar rreth 111 tonë mjedra në vlerë prej rreth 617 mijë eurosh.
Sipas të dhënave të Doganës së Kosovës, mjedra më së shumti eksportohen në Gjermani, Serbi, Austri e Turqi.
Përvojat e kultivuesve të mjedrës
Kultivuesit e mjedrës punësojnë rreth 6,000 punëtorë gjatë një viti. Ata po përpiqen që të luftojnë për vendin e tyre në treg dhe siç thonë, po ia dalin mbanë.
Seat Shabani nga fshati Pllanjanë afër Prizrenit, ka një plantacion prej 60 ari të mbjellë me mjedra. Shokët dhe të afërmit që i ka në diasporë thonë se shpesh mjedrat e Kosovës arrijnë në vendet ku ata jetojnë.
“Kushëriri im punon në një fabrikë ëmbëlsirash në Gjermani. Ai shpesh më thotë se ai dhe kolegët e tij gëzohen jashtëzakonisht shumë kur marrin mjedrat tona [të Kosovës]. Për ta, mjedrat e Kosovës janë jashtëzakonisht cilësore, që është një mesazh shumë i mirë për ne që të vazhdojmë me këtë punë”, thotë Shabani për Radion Evropa e Lirë.
Abidin Alija nga Skorobishti, afër Prizrenit, ka katër vjet që merret me kultivimin e mjedrës. Por, ai nuk është krejtësisht i kënaqur me çmimin e shitjes dhe thotë se çmimi i lëndëve të para bujqësore është rritur në mënyrë drastike.
“Vitin e kaluar kemi paguar 1.50 euro për një kilogram pleh, ndërsa tani paguajmë 4 euro. Ngjashëm është edhe më lëndët e tjera të para. Prandaj, shpresoj për një çmim më të mirë i cili duhet të jetë deri në 5 euro për kilogram”, thotë ai.
Mjedra si produkt strategjik i Kosovës
Kultivuesit e mjedrës në Kosovë thonë se janë të inkurajuar për vetë faktin se kushtet e eksportit po përmirësohen vit pas viti.
Ata, përmes shoqatës kombëtare “Mjedra e Kosovës” bashkëpunojnë edhe me Qeverinë e Kosovës.
“Jemi të kënaqur me [bashkëpunimin] Qeverinë, ajo është e gatshme që të na dalë në ndihmë, ta stimulojë prodhimin”, thotë Ismet Osmani, drejtor i kooperativës bujqësore “Ari i Kuq” nga Prizreni.
Vetëm në gjashtëmujorin e parë të vitit 2022, Kosova ka eksportuar rreth 111 tonë mjedra në vlerë prej rreth 617 mijë eurosh.
Ai thekson se marrin subvencione, përkatësisht rreth 200 euro për hektar të mbjellë me mjedër.
“Kështu, mjedra bëhet produkt strategjik i Kosovës”, vlerëson Osmani.
