Qeveria e SHBA-së ka vënë në shënjestër motorin e pasurisë së madhe të Google-it – biznesin e saj jashtëzakonisht fitimprurës në teknologjinë e reklamave. Një gjyq që fillon të hënën do të shqyrtojë rastin e Departamentit të Drejtësisë, që thotë se kompania amë e motorit të kërkimit, Alphabet, operon në mënyrë të paligjshme një monopol në treg.
Kompania fitoi më shumë se 200 miliardë dollarë (152 miliardë funte) vitin e kaluar përmes vendosjes dhe shitjes së reklamave që shihen nga përdoruesit e internetit. Alphabet ka argumentuar se suksesin e saj e ka për shkak të “efektivitetit” të shërbimeve të saj – por prokurorët thonë se ajo ka përdorur dominimin e saj në treg për të shtypur rivalët.
“Është një industri shumë e rëndësishme që tërheq miliarda dollarë të konsumatorëve çdo vit,” tha Laura Phillips-Sawyer, profesoreshë në Shkollën e Ligjit të Universitetit të Georgia. “Mendoj se të gjithë konsumatorët kanë interes në këtë litigacion.”
Ky është rasti i dytë i rëndësishëm antitrust që gjigandi teknologjik përballet në SHBA. Në gusht, një gjykatës shpalli se dominimi i Google-it në kërkimin online ishte i paligjshëm, me ndëshkimet që Google dhe Alphabet do të përballen si rezultat i asaj vendimi që deri tani nuk janë të qarta.
Pretendime kundër konkurrencës
Sipas padisë të ngritur nga Departamenti i Drejtësisë (DoJ) dhe një koalicioni shtetesh në vitin 2023, Google dominon tregun e reklamave dixhitale dhe ka shfrytëzuar fuqinë e saj në treg për të shtypur inovacionin dhe konkurrencën. Google, ndërkohë, pretendon se është vetëm një nga disa qindra kompani që lehtësojnë vendosjen e reklamave dixhitale para konsumatorëve. Ajo argumenton se konkurrenca në hapësirën e reklamave dixhitale është në rritje, jo në rënie – duke cituar rritjen e reklamave dhe të ardhurat për kompani si Apple, Amazon dhe TikTok si provë në një postim në blog në përgjigje të padisë së DoJ-së në vitin 2023.
Të dy palët do të paraqesin rastet e tyre përpara Gjykatëses së Qarkut të SHBA-së, Leonie Brinkema, e cila pritet të japë një vendim. Gjyqi vjen pas një vendimi të rëndësishëm muajin e kaluar në një rast të ndryshëm monopol të sjellë nga Departamenti i Drejtësisë kundër Google-it. Gjykatësi Amit Mehta shpalli se Google veproi në mënyrë të paligjshme për të shtypur konkurrencën në biznesin e saj të kërkimit online. “Google është një monopolist, dhe ka vepruar si një për të mbajtur monopolinë e saj,” shkroi ai.
Rregullime ose shpërbërje
Gjatë gjyqit të vitit të kaluar, Google tha se dominonte kërkimin online sepse kishte një produkt më të mirë. Dhe kompania duket se po përdor një mbrojtje të ngjashme në rastin e teknologjisë së reklamave. Kur u pyet për një deklaratë, ajo i referoi BBC-së postimin e saj në blog të vitit 2023, në të cilin thuhet se “askush nuk është i detyruar të përdorë teknologjitë tona të reklamave – ata zgjedhin t’i përdorin ato sepse janë efektive.”
Gjykatësi Mehta mbajti një konferencë për statusin të premten ndërsa fillon procesin e vendosjes së masave për sjelljen e Google-it. “DoJ ka pasur një fitore të madhe dhe ata do të shfrytëzojnë atë moment,” tha Dan Ives, drejtori menaxhues në Wedbush Securities, për BBC-në. Ai tha se priste që këto masa të përfshijnë “përmirësime të modelit të biznesit, jo një shpërbërje” të kompanisë.
Ndërkohë, në sallën e gjyqit të Gjykatëses Brinkema, procesi i ndërlikuar që rregullon teknologjinë e reklamave mund ta bëjë përpjekjen e DoJ-së për të provuar rastin e saj një ngjitje të vështirë. “Ne të gjithë përdorim kërkimin. Ne të gjithë e kuptojmë intuitivisht atë produkt,” tha Rebecca Haw Allensworth, profesore antitrust në Shkollën e Ligjit të Universitetit Vanderbilt. Krahasuar, teknologjia e reklamave është “aq komplekse sa mendoj se kjo do të jetë një sfidë reale për qeverinë për të bërë një argument të qartë dhe të thjeshtë të monopolizimit këtu.”
SHBA nuk është vendi i vetëm ku rregullatorët janë të pakënaqur me biznesin e teknologjisë së reklamave të Google-it. Të premten, Autoriteti i Konkurrencës dhe Tregjeve të Mbretërisë së Bashkuar tha se besonte se Google po abuzonte me dominimin e saj në industrinë e teknologjisë së reklamave, sipas rezultateve të hetimit të saj fillestar. Ajo tha se kishte gjetur se Google përdorte praktika antikonkurrencë për të dominuar tregun e teknologjisë së reklamave online – dhe sjellja potencialisht e paligjshme mund të dëmtonte mijëra botues dhe reklamues në Mbretërinë e Bashkuar. Një përfaqësues i Google-it tha se vendimi ishte i bazuar në një kuptim “të gabuar” të sektorit të teknologjisë së reklamave.
