Portet anembanë Evropës hodhën poshtë një anije mallrash të dëmtuar rëndë për shkak të ngarkesës së saj potencialisht shpërthyese: një grumbull plehrash rus që një ambasador i huaj e quajti “megabombë lundruese”.
Por nuk është vetëm ngarkesa e anijes së mallrave Ruby prej rreth nëntë tonësh nitrat amoniumi që i bën të pyesin zyrtarët e portit – megjithëse një ngarkesë shumë më e vogël e të njëjtit përbërës pleh shkatërroi portin e Bejrutit në vitin 2020 kur shpërtheu, sipas New York Times. Disa janë të shqetësuar se anija 182 metra – e cila është e regjistruar në Maltë dhe në pronësi të kompanisë malteze Ruby Enterprise – mund të jetë një “kalë trojan” që do të sabotojë një port evropian.
“Kur kemi të bëjmë me Rusinë ose aktorë të tjerë ndërkombëtarë armiqësorë ndaj nesh, ne gjithmonë e mbajmë parasysh këtë mundësi”, tha ministri i Jashtëm i Lituanisë Gabrielius Landsbergis, pasi kryeministri i vendit i tha parlamentit se anija nuk do të lejohej të ankorohej.
Konsiderata të ngjashme nga udhëheqës të tjerë evropianë e kanë lënë anijen në harresë dhe ajo ka lundruar në brigjet e Anglisë juglindore gjatë javës së kaluar, me një byk të plasaritur dhe një helikë të dëmtuar ndërsa menaxherët e saj në Emiratet e Bashkuara Arabe përpiqen të sigurojnë publikun se anija nuk paraqet asnjë kërcënim për ta. Deri më tani ata nuk kanë sukses në këtë.
Probleme që në fillim
Udhëtimi i anijes Ruby ishte pothuajse i dënuar që në fillim. Ai u largua nga porti rus i Kandalaksha, në bregun veriperëndimor të vendit, në gusht. Por shpejt u rrëzua dhe këto dëmtime e penguan atë të vazhdonte në portet e destinacionit në Afrikë, raporton NY Times.
Më pas ai vazhdoi udhëtimin e tij rreth gadishullit Kola dhe u ankorua në Tromso, Norvegji.
Autoriteti Detar Norvegjez i tha BBC-së se anija ishte inspektuar nga grupi DNV për të siguruar që ajo përmbushte standardet e sigurisë dhe mjedisit. Grupi gjeti dëmtime në byk, helikë dhe timon, por Ruby u konsiderua ende “i detajuar”. Si masë paraprake, ata këmbëngulën që rimorkiatori të shoqëronte anijen për pjesën tjetër të udhëtimit të saj. Anija ishte nisur për në Klaipeda, Lituani, sipas kompanisë së gjurmimit të anijeve MarineTraffic.
Sidoqoftë, pavarësisht se Rubin u konsiderua i denjë për det, anijes iu refuzua hyrja në Klaipeda. Algis Latakas, drejtor ekzekutiv i autoritetit portual, i tha BBC-së se ishte “për shkak të ngarkesës”.
Andrea Sella, një profesor i kimisë në University College London, tha se ngarkesa nuk ishte me rrezik të lartë nëse nuk kishte zjarr në bord.
“Megjithëse e kuptoj kujdesin e autoriteteve në Tromso, dyshoj se shanset për një fatkeqësi të ngjashme si në Bejrut janë relativisht modeste. Do të ishte gjithashtu interesante të dihet se cila mund të jetë natyra e riparimeve, sepse është e qartë se saldimi mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e mundshëm të zjarrit”, tha ai.
Raporte të tjera sugjerojnë se edhe Suedia ka vendosur një ndalim, por Agjencia Suedeze e Transportit e mohon këtë. Një zëdhënës i tha BBC-së se autoritetet suedeze po monitorojnë situatën në rast se duhet të reagojnë.
Javët e fundit, Ruby ka udhëtuar përgjatë bregdetit norvegjez dhe përmes Detit të Veriut. Anija thuhet se kishte manovrim të kufizuar, megjithëse BBC nuk mund ta konfirmonte këtë.
Më 25 shtator, ai u ankorua rreth 25 km në veri-lindje të Margate, Kent, pranë ngushticës së Doverit – një nga rrugët ujore më të ngarkuara në botë.
Agjencia Detare dhe Rojet Bregdetare (MCA) tha se anija ishte “aktualisht e ankoruar në mënyrë të sigurtë jashtë ujërave territoriale të Mbretërisë së Bashkuar në pritje të kushteve të përshtatshme për furnizim me karburant në det përpara se të vazhdonte përmes Kanalit Anglez”.
Furnizimi me karburant në det është një praktikë e zakonshme dhe do të bëhet në përputhje me protokollet e sigurisë dhe në kushte të favorshme moti, tha MCA.
Një skenar potencialisht i rrezikshëm
Destinacioni i tij aktual është renditur si Marsaxlokk, Maltë. Por autoritetet malteze i thanë mediave lokale se anija mund të hyjë në vend vetëm nëse shkarkon së pari ngarkesën e saj.
Marco Forgione, drejtor i përgjithshëm i Institutit të Autorizuar për Eksportin dhe Tregtinë Ndërkombëtare, shprehu shqetësimin për “dëmtimin e mundshëm të mjedisit” nëse “nitrati i amonit do të rrjedhte nga anija dhe do të kontaminonte detin”. Ai shtoi se dëmi si rezultat i skenarit të mundshëm do të ishte “i madh” dhe do të shkaktonte “ndërprerje të përhershme”, tha MCA Shërbimi Kombëtar i Emergjencave Detare tha se do të monitorojë përparimin e anijes ndërsa lëviz nëpër ujërat e Mbretërisë së Bashkuar, sipas BBC, anijeve nuk u kërkohet të kërkojnë leje për të udhëtuar nëpër ujërat territoriale të Mbretërisë së Bashkuar për qëllime legjitime. Rimorkiatori shoqërues Amber II, i cili lundroi me varkën nga Norvegjia, u largua nga Ruby të enjten e kaluar dhe u nis drejt lindjes.
Edhe pse nuk ka asnjë shenjë të rrezikut të afërt të ngarkesës, i njëjti kemikal shkaktoi një shpërthim shkatërrues në një magazinë në Bejrut në vitin 2020, kujton BBC. Nitrati i amonit transportohet rregullisht nëpër botë dhe përdoret si pleh, por përdoret edhe në eksplozivë. Anija mban shtatë herë sasinë e nitratit të amonit që shkaktoi shpërthimin në Bejrut.
