Shkruar nga Petrit Nimani.
Procesi i integrimeve euro-atlantike është një objektiv madhor për Kosovën, e cila, që prej shpalljes së pavarësisë në vitin 2008, ka synuar të forcojë pozicionin e saj në arenën ndërkombëtare dhe të sigurojë stabilitet afatgjatë ekonomik, politik dhe ushtarak. Ky proces, megjithatë, është përballur me një sërë sfidash që vënë në provë gatishmërinë dhe kapacitetet e vendit për t’u integruar në strukturat perëndimore. Sfidat kryesore në këtë rrugëtim përfshijnë mosnjohjen nga pesë vende të Bashkimit Evropian (BE), reformat e nevojshme institucionale, përballjen me korrupsionin, normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë dhe situatën e brishtë ekonomike. Këto sfida, nëse nuk adresohen në mënyrë efektive, mund të vonojnë procesin e integrimeve euro-atlantike deri në vitin 2030.
Mosnjohja nga pesë vende të BE-së.
Një ndër pengesat më të mëdha në rrugën e Kosovës drejt BE-së është fakti që pesë shtete anëtare të BE-së (Spanja, Greqia, Sllovakia, Qipro dhe Rumania) ende nuk e kanë njohur pavarësinë e saj. Kjo situatë ndikon drejtpërdrejt në perspektivën e anëtarësimit të Kosovës në Bashkimin Evropian dhe në organizata të tjera ndërkombëtare. Për më tepër, kjo ndikon në marrëdhëniet e Kosovës me vetë BE-në, duke krijuar një status të paqartë në raport me politikat e integrimit dhe bashkëpunimit.
Për të kapërcyer këtë pengesë, Kosova duhet të vazhdojë përpjekjet diplomatike për të bindur këto vende se stabiliteti i rajonit është i lidhur ngushtë me integrimin e saj. Një zgjidhje potenciale mund të vijë përmes përmirësimit të marrëdhënieve me Serbinë dhe një qasje më e bashkërenduar e BE-së për njohjen e Kosovës nga të gjitha shtetet anëtare. Në këtë drejtim, një marrëveshje gjithëpërfshirëse me Serbinë do të luante një rol kyç për integrimin e Kosovës në BE dhe NATO.
Normalizimi i marrëdhënieve me Serbinë.
Një tjetër sfidë madhore që ndikon në procesin e integrimit euro-atlantik të Kosovës është çështja e pazgjidhur me Serbinë. Dialogu i ndërmjetësuar nga BE-ja midis Prishtinës dhe Beogradit ka synuar normalizimin e marrëdhënieve midis dy vendeve, por procesi ka hasur në pengesa të shumta. Mosmarrëveshjet për njohjen reciproke, statusin e veriut të Kosovës dhe çështjet që lidhen me të drejtat e komunitetit serb kanë mbajtur të tensionuara marrëdhëniet mes dy vendeve.
Arritja e një marrëveshjeje përfundimtare do të jetë vendimtare për të përmirësuar pozicionin ndërkombëtar të Kosovës. Megjithatë, kjo marrëveshje duhet të garantojë jo vetëm njohjen e ndërsjellë, por edhe zbatimin praktik të të gjitha obligimeve që dalin prej saj, për të krijuar një ambient stabil dhe të sigurt në rajon.
Reformat institucionale dhe sundimi i ligjit.
Reformat institucionale janë një tjetër fushë kritike për përparimin e Kosovës drejt integrimeve euro-atlantike. Për të qenë një kandidat i besueshëm për anëtarësim në BE dhe NATO, Kosova duhet të sigurojë një qeverisje të mirë, të përmirësojë transparencën dhe të forcojë sundimin e ligjit. Lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar janë sfida të rëndësishme që ndikojnë në perceptimin ndërkombëtar të stabilitetit dhe pjekurisë së institucioneve të Kosovës.
Megjithëse janë ndërmarrë hapa për forcimin e institucioneve të pavarura dhe përmirësimin e transparencës, mbetet shumë për të bërë për të arritur standardet evropiane. Për më tepër, Kosova duhet të ndërtojë një gjyqësor të pavarur dhe të paanshëm, që të fitojë besimin e qytetarëve dhe të partnerëve ndërkombëtarë.
Sfidat ekonomike dhe sociale.
Një aspekt tjetër që Kosova duhet të adresojë për të arritur integrimin euro-atlantik është zhvillimi ekonomik dhe përmirësimi i kushteve sociale. Aktualisht, papunësia e lartë, veçanërisht tek të rinjtë, dhe niveli i lartë i varfërisë përbëjnë sfida kryesore për vendin. BE-ja dhe NATO-ja kërkojnë që vendet kandidate të kenë një ekonomi të qëndrueshme dhe institucione që mund të garantojnë zhvillim të qëndrueshëm.
Kosova duhet të vazhdojë përpjekjet për të përmirësuar ambientin e biznesit, tërheqjen e investimeve të huaja dhe zhvillimin e infrastrukturës për të krijuar vende të reja pune dhe për të përmirësuar standardin e jetesës. Vetëm përmes një zhvillimi ekonomik të qëndrueshëm, Kosova do të jetë në gjendje të përmbushë kriteret e anëtarësimit në BE dhe NATO.
Rruga e Kosovës drejt integrimeve euro-atlantike deri në vitin 2030 është e mbushur me sfida komplekse që kërkojnë angazhimin e të gjitha niveleve të shoqërisë dhe institucioneve shtetërore. Megjithëse procesi është i vështirë, me reformat e duhura, përparime në dialogun me Serbinë dhe një strategji të qartë për përballjen me sfidat ekonomike dhe institucionale, Kosova ka potencialin të bëjë hapa të rëndësishëm drejt integrimit në strukturat euro-atlantike. Bashkëpunimi ndërkombëtar dhe angazhimi për reformat e brendshme do të jenë kyç për arritjen e këtij qëllimi strategjik.
