Për herë të parë pas pesë vjetësh, negociatat mes Kosovës dhe Serbisë do të kenë një ndërmjetës të ri. Bashkimi Evropian ka emëruar diplomatin danez Peter Sorensen si emisarin e tij të ri për dialogun, duke e zëvendësuar Mirosllav Lajçakun. Sorensen do të nisë detyrën më 1 shkurt dhe do të fokusohet ekskluzivisht në procesin e dialogut, pa u marrë me çështje të tjera rajonale.
Njohës i mirë i rajonit
Që nga momenti kur emri i tij nisi të përmendej në media, Sorensen është pritur pozitivisht. Ai është një diplomat me përvojë në Ballkan, duke shërbyer më herët në Kosovë përmes Misionit të OKB-së (UNMIK), si dhe në Serbi, Maqedoni të Veriut dhe Bosnjë e Hercegovinë. Kjo përvojë e tij e gjatë konsiderohet një avantazh, pasi nuk do të ketë nevojë për një fazë të gjatë njohjeje me situatën në rajon.
Një tjetër faktor që ka ngjallur optimizëm në Prishtinë është fakti që Sorensen vjen nga Danimarka, një shtet që e ka njohur pavarësinë e Kosovës. Kjo mund të ndikojë në një qasje më të ekuilibruar, në dallim nga paraardhësi i tij, Lajçak, i cili vinte nga Sllovakia – një vend që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës.
Sfida e re në një periudhë të ndërlikuar
Edhe pse pritjet për Sorensenin janë të larta, njohësit e procesit të dialogut theksojnë se ai e nis detyrën në një periudhë sfiduese. Në Kosovë po afrohen zgjedhjet, ndërsa në Serbi ka paqartësi politike pas dorëheqjes së kryeministrit. Këto faktorë mund të pengojnë përparimin e negociatave, të paktën në gjashtë muajt e parë të mandatit të tij.
Analisti Adnan Qerimagiq nga Iniciativa Evropiane për Stabilitet vlerëson se përkushtimi i Sorensenit nuk vihet në dyshim, por suksesi i tij do të varet nga konteksti politik në Kosovë dhe Serbi, si dhe nga mbështetja që do të marrë nga BE-ja. Ministrja e Jashtme e Sllovenisë, Tanja Fajon, ka deklaruar se emërimi i Sorensenit tregon se dialogu mbetet një prioritet i lartë për BE-në.
Roli i Gjermanisë dhe Francës
Një faktor kyç për suksesin e dialogut mbetet mbështetja nga shtetet kryesore të BE-së, sidomos Gjermania dhe Franca. Megjithatë, aktualisht këto vende po përballen me sfida të brendshme politike, gjë që mund të ndikojë në angazhimin e tyre në dialog. Sipas burimeve nga Brukseli, edhe pse BE-ja do të vazhdojë të insistojë në zbatimin e marrëveshjeve të arritura, Sorensen mund të mos ketë mbështetjen politike të nevojshme për ta shtyrë procesin përpara.
Angazhimi i SHBA-së dhe e ardhmja e dialogut
Një tjetër faktor vendimtar për të ardhmen e dialogut është përfshirja e Shteteve të Bashkuara. Emisari amerikan për Ballkanin Perëndimor, Alexander Kasanof, ka bërë thirrje që Kosova dhe Serbia të zbatojnë të gjitha angazhimet e marra. BE-ja, nga ana e saj, ka paralajmëruar se përparimi në dialog do të ndikojë drejtpërdrejt në rrugën e dy vendeve drejt integrimit evropian.
Pavarësisht sfidave, një gjë është e qartë: Kosova dhe Serbia do të duhet të punojnë për zbatimin e marrëveshjeve të arritura, përfshirë marrëveshjen e vitit 2023 për normalizimin e marrëdhënieve. Sorensen përballet me një detyrë të vështirë, por me mbështetjen e duhur diplomatike, ai mund të ndikojë në vijimin e procesit të dialogut.
